Close

Pirç nîv dinya

Charles Baudelaire

hair-treatment

Bihêle dirêj, dirêj bêhn bikim bêhna pirça te, rûyê xwe danoqînim nav, wek mirovê tînî serê xwe dike nav kaniyê, û wê bi destê xwe bilivînim, mîna desmalek bênxweş, da bîranînan verevînim hewa.

Xwezî te bizaniya ka çi hemû tiştî dibînim! ka çi hemûyê hest dikim! ka çi hemûyê di nav pirça te de dibîzim! Canê min li nav bêna xweş digere wek çawan canê yên dî di muzîkê de.

Di nav pirça te de tevavek xewnan hene, tijî baberik û stûnên keştiyan; di nav de deryayên mezin hene ku bayên wan yên pasat min berev seqayên dilhebîn dibin, dibin devera esman lê şîntir û kûrtir, navçeya bêna fêkî, pelan û leşê mirovan ji hewa tê.

Di deryaya pirça te de keştîgehek dixwiye ya mişt e ji stranên xemgîn, ji giregirên hemû neteweyan û ji keştiyên ji hemû dirûvan yên wek avaniyên delal û pirrcore diteyisin li hember esmanê bêsinor, warê germiya herherî.

Di destdana li pirça te hest dikim bi heman rûzerbûnê mîna li odeka keştiyek bedew, li ser dîwanê, li gel borîna demên dirêj, dema hatin û çûna deryayê li keştîgehê bêyî bêt dîtin dihejiya, li nav zembîlên gulan û şepîna ava hînikker.

Li agirgeha geş ya pirça te bên dikim bêna cigareyê ya afyon û şekir têkil; di şeva pirça te de dibînim şîniya esmanê tropîk bêdawî tîrojan dide; li dûlikên bipûrt yên pirça te sermest dibim ji bênên zeytên gûza hindê, miskê û qetranê.

wergerandin: Husein Muhammed

Dinya delal e û kurtenivîsên din

Husein Muhammed

7041554-beach-sunset-scene

Hin car bo vegotina ya di dilê xwe de mirov ne hewceyî nivîsîna pirtûk û romanan e. Hesta kûr dikare pirr kurt jî bêt derbirin.

Ev ceribandin di heyamê nêzîkî deh salan de hatine nivîsîn. Kurtenivîsên min yên bi vî awayî ne tenê ev in, lê gelek hê li ser defterên bi destî nivîsî mane. Hêvîdar im ku dem û derfet rê bidin ku carekê wan jî raguhêzim ser kompûterê û bo xwendevanên delal berdest bikim.

Vekin û bixwînin!

Aforîzma II

Husein Muhammed

Husein

Ev aforîzma ji rojnivîskên min yên salên (2003 – 2008) ne:Ev ne felsefe ye. Ev çend belçimên daran in ku difiroşim ji ber ku eger belaş bidim, kes naxwaze.

***

Mirovên mezin bi ramanên xwe hezaran mirovan têr dikin lê bi xwe birsî dimirin.

***

Mirov tek heywan e yê ku bi xwe rekeha (qefesa) xwe çêdike.

***

Xwezî evîna ku bi carekê di du dilan de peyda dibe, di heman demê de ji herdu dilan miribûya jî.

***

Heta ev dinya neruxe, kes qedirê wê nizane.

***

Bi perdeya xweziyan xwe neniximîne daku xwe ji xebatê bidî paş.

***

Ti gel bêyî faşîzmê rizgar nebûye.

***

Xwedê xemgîn e ku em ji Wî ditirsin.

***

Eger du mirov hevfikir bin, yek ji wan zêde ye.

***

Kurd dijûn û xeberan li serokên xelkê dibarînin lê ti rexneyan li yên xwe tehemil nakin.

***

Bi hezaran gerîlayan xwe da kuştin di cenga ku Serokî tê de pêlavên xwe jî pîs nekirin.

***

Eger li sedemên xirabiyê bigerî, dûr neçe. Ji xwe dest pê bike.

***

Çîroka xweş bingehê xwe ji rastiyê digire lê hewceyî derewan e.

***

Eger bawerî çiyayan bilivîne, xaniyê me dê biherife.

***

Dinya wiha ye lê dîsa me nevê ku em jê rizgar bibin.

***

Feqîr bi qirûşên xwe yên mayî jî Biheştê dikirin lê kes garantiyê nadiyê.

***

Bo min bibêje ka rastî çi ye, ez dê bibêjim te: Ehmeq!

***

Rojek dê were ku Bakurê Kurdistanê dê bibe dewletek serbixwe û zimanê wê yê fermî dê tirkî be.

***

Hefsarê Hîtlerê xwe bernede!

***

Berê nivîskarên pirtûkan dibûn navdar, niha tenê pirtûkên navdaran tên xwendin.

***

Hindî ku min gotinên bêhiş digotin, xelkê baş guhdariya min dikir.

***

Serok biryara şerî dide ji ber ku ne ew lê bi sedan hezaran camêrên din dê şerrî bikin.

***

Piştî kuştina rastgoyan, mirov baştir derewan dibîne.

***

Mirov wek hêkan in. Qelpikê wan neşkînin daku bêhna wan ya genî jê neyê.

***

Tenê jiyan dikare mirovî bike nivîskar.

***

Dema ne swerxweş bim, dikarin bi çiyayan ve hilkevim. Lê eger serxweş bim, dikarim çiyayan bilivînim.

***

Mirov hewceyî tenêtiyê ye daku bibe hişmend. Lê mixabin berî ku tenêtî mirovî bike hişmend, pirraniya xelkê teslîmî bêhişiyê dibin.

***

Yar, min bi carekê venexwe û serxweş nebe!

***

Eger li dinyayên din jîndar hebin, ew ne wisa bêaqil in ku xwe bi me bidin nasîn.

***

Dêbab zarokên xwe xwedî dikin, zarok dêbabên xwe biaqil dikin.

***

Tenê dewlemend dikarin bibêjin ku pare ne giring e.

***

Çend melayan ji pirtûkekê zêdetir xwendine?

***

Dema ku ti rêyan nebînî, yekê c_êke.

***

Zilm e ku zanistvan azmûnên xwe li ajelan dikin. Bila li siyasetvanan bikin.

***

Xwedê xweşî û zewq dane. Yê ku wan red bike, Xwedayê xwe jî red dike.

***

Mirov bi pirtûkekê nabe nivîskar lê bi dehan jî ne.

***

Azadî ew e ya ku mirov hest pê dike. Ne ew daxwiyanî ne yên ku tên xwendin. Ew xwendina daxwiyaniyan e.

***

Xewn û xeyal xweşiya jiyana niha li ber mirovî tehl dikin.

***

Ti car ji gundê xwe derneket lê dîsa jî pirr dinyadîtî bû.

***

Homo sapiens: mirovê bêhiş.

***

Her îdeolojî ji serê kesek qehirî afiriye.

***

Mirovbûn tê çi wateyê?

***

Keleh û zinar jî diruxin lê nivîsên hezarsalî her dimînin.

***

Tenê dikarî bi wêrankirina xelkê dewlemend bibî.

***

Serokên me çareyên sade hene lê rewş aloz e.

***

Min ti kes bi qasî nivîskaran ji rastiyê dûr û veqetiyayî nedîtiye.

***

Rastiya jiyanê teknefesiyê (astimê) dide min.

***

Yê ku xwe bo xatirê qehbikekê bide kuştin, qehreman e.

***

Pêşî rastgoyiyê biceribîne – paşî rêyên din.

***

Dilopa di deryayê de nizane ku rondikek ji çavê min e.

***

Edebiyat mirovî ji gelek janan rizgar dike lê jana afirandinê dijwartir dike.

***

Naxwazim vê pergalê bi yeke din veguhêzim. Ev têra xwe xirab e.

***

Em naxwazin bizanin ka sûc çi ye, em li sûcdaran digerin daku xwe bi xwîna wan de paqij bikin.

***

Tenê bi xwefiroşiyê dikarî jiyanek xweş bikirrî.

***

Ew di pîşeyê xwe de pirr bilind bû heta ku ji zinarê daket.

***

Bêguman bo her dermanî derd heye.

***

Gelek baş e ku Marks êdî najî. Eger ew bijiya, ew dê dijî marksîzmê biaxiviya.

***

Zarokên xwe ne tenê bo xwedîkirina xwe mezin bike.

***

Desthilatê du erk hene: xelkê biçewisîne û aşt bike.

***

Aforîzma terkehevok û revok in, bi tenê ne.

***

Bîst salan lê fikirîm daku bizanim ka dinya çi ye. Paşî tê gihiştim ku peyvek e.

***

Rast e ku zanist nikare bersiva her pirsa li ser gerdûn û jiyanê bide. Lê ev nayê wê wateyê ku Xwedê heye.

***

Ne sal lê mirov demê diguherrînin.

***

Dîrok mezlûman dike celad.

***

Xwe baş nanasim loma ji xelkê dipirsim.

***

Rojname gelek giring e – mirov pê bûyerên giring ji bîr dike.

***

Bo dinyayê tenê kesek î lê bo kesekê hemû dinya yî.

***

Welatê me dewlemend e loma em feqîr in.

***

Li karî bêqîmet im. Tenê eger rojekê neçim karî, qedirê min tê zanîn.

***

Mirov naxwazin wek ku Xwedê dibêje bikin. Ew gotina Xwedê li gor kirinên xwe şirove dikin.

***

Diktator: mirovên wek min û te normal.

***

Eger dixwazî di şerrî de têk biçî, herre meydana şerrî. Eger dixwazî bi ser bikevî, rabe çekan bifiroşe.

***

Eger rastgir wisa bikin wek ku dibêjin, ew dê bibin çepgir. Eger çepgir wisa bipeyivin wek ku dikin, ew dê bibin rastgir.

***

Du cûn talanker hene: hin bi kêr û demanceyan dixebitin, yên din bi qanûn û navê Xwedê.

***

Demokrasî ew e ku serokê me dibêjin ew demokrat in û gel bawer dike ku serok rast dibêjin.

***

Her tişt bihagirantir dibe. Tenê mirov her roj erzantir tên firotin.

***

Mirin lingua franca ye – em hemû jê fehm dikin.

***

Çima bi xeyala tiştên neyî dijiyî? Tiştên heyî jî pirr ecêb in.

***

Belkî min helwesta xwe guherîbe lê dîsa jî ez rast im.

***

Em hemû hosteyên jiyana xwe ne. Loma gelek ji me bi xwe bo xwe nîr û zincîran çêdikin û xwe pê asê dikin.

***

Li Kurdistanê çend zevî bo min û te mane daku em xwe bo xatirê wan bidin kuştin?

***

Kêm kes diçûn Biheştê loma min jî berê xwe da Dûjehê.

***

Tu paranoîd bî jî ew dîsa li te digerin.

***

Çima sal wisa kurt in, deqe wisa dirêj in?

***

Demokrasî ew e ku em hemû li gor gotina Serokî bikin.

***

Duayan ji hemû xwedayan bike. Belkî yek ji wan hebe.

***

Îro bikene, sibê dê jiyana te hê jî tehltir be.

***

Îslam heye daku mela meaşê xwe wergirin.

***

Ji pêşerojê netirse – ti car li pêşerojê najiyî.

***

Feqîr nayên hesabkirin. Ew nînin.

***

Berê çande û zimanê me gencîneyên me bûn. Lê niha ew ne lazim in ji ber ku me partî û komele hene.

***

Zêde ramanên xwe xerc neke – daku xelkê te nexapîne.

***

Ma kî heye ku naxwaze hevala jina xwe biceribîne?

***

Divê mirov kirina karên negengaz (nemumkin) paş nexe.

***

Dawiya xirab ji xirabiya bêdawî çêtir e.

***

Tenê ji nav tarîtiyê mirov dikare stêran bibîne.

***

Bi pirsgirêkên xwe bikene ji ber ku xelk jî pê dikene.

***

Bes bifikire, rabe bixebite!

***

Xwe bifiroşe daku bikarî bijiyî.

***

Bi awira pêşîn dikarim bibim evîndar lê nizanim evîndarê kê.

***

Ez gihiştim armancê lê ew ne li wê derê bû.

***

Nivîskar dinivîsin ji ber ku nikarin bijîn.

***

Dîroknas xwe ji dîrokê zanatir dihesibînin.

***

Sê pirtûkên ku min wergerandibûn, hatin weşandin. Min diyarî birayê xwe kirin. Got: ma tu bi xwe nizanî binivîsî loma werdigerînî?

***

şîzofrenî ji tenêtiyê çêtir e.

***

Min soza namûsa xwe dayê. Namûsa min bir û soza min li min vegerand.

***

Piştgirê demokrasiyê be eger bizanî ku dê wisa bi ser bikevî.

***

Welatparêz be – hemû kurdên siyasî bikuje!

***

Heta ku mirov şaş nebe, nikare tiştên negengaz bike.

***

Çapemenî ti tiştî nabêje, her tiştî difiroşe.

***

Eger dewlet zilmê neke, ew çi dewlet e?

***

Heta ku pate ji çavê mirovî neyê vekirin, mirov wî nabîne.

***

Çapemeniya azad dikare serokkomarî lome bike lê nikare dikandarî rexne bike.

***

Wek ku min got, ez qet gotina xwe dubare nakim.

***

Ma bi rastî azadî hêjayî hemû vî bihayî ye yê ku em didin?

***

Encamên nekirinê carine ji yên kirinê jî kembaxtir in.

***

Eger paraşota te venebe, destên xwe bihejîne daku hevalên te xemgîn nebin.

***

Mizgînî bo rojnamevanan: trajediyek mezin qewimiye.

***

Eger dêbabên te bêzarok bûn, ihtimal e ku tu jî nikarî zarokan bînî.

***

Em li ber qedera xwe bêçare ne lê em dikarin tesîrê li qedera xelkê bikin.

***

Baweriya bi mirovan min ditirsîne.

***

Xwedê mejî da me û melayan bikaranîna wî heram kir.

***

Rast e ku civaka me zanistî ye lê mirovên wê nezan in.

***

Êdî hew li rastiyê bigere – derew gelek xweştir in.

***

Ceng pirsgirêkên dinyayê çareser nakin ji ber ku di cengê de hin kes sax dimînin.

***

Wan got ku ez dilsaf im û zû ji xelkê bawer dikim – û min ji wan bawer kir.

***

Carekê min bawer kir ku ez xelet im – lê ez şaş bûm.

***

Nivîskarê baş hertim ji başiya nivîskariya xwe biguman e.

***

Nekirîhiştina qenciyê kirina xirabiyê ye.

***

Gelek kes ji me bo wergirtina taca şerefê dixebitin. Lê piştî ku me ew wergirt, em dibînin ku bo hilgirtinê zêde giran e.

***

Xwekujî xwerexnekirinek rastgoyane ye.

***

Hûn dikarin min bikirrin lê nikarin bibin xwediyê min.

***

Hemû mirovên hişmend li gel min hevbîr in.

***

Gelo ku pare bi îdeolojiyê tên berhevkirin, gelo hingê îdealîst yan materyalîst qezenc dikin?

***

Mirovan gelek tiştên xeternak çêkirine lê ti ji wan wek mîna pîvana demê mirov kole nekirine.

***

Berê ez agnostîk bûm lê niha nizanim bibêjim ka Xwedê heye yan nîne.

***

Îro ew sibe ye ya ku te duhî xem jê dixwar.

***

Siyasetvan ti karî nakin lê di wî karê xwe de pirr biserketî ne.

***

Nizanim bê xişîmî behsa evînê bikim.

***

Min dê bikariya Xwedê bibînim eger dîn ne perdeya di navbera me de bûya.

***

Qenc be – bila tu neyê xelatkirin jî!

***

Ew ji zindanê derket û azadiya xwe li wê derê hêla.

***

Kes nikare tehemila azadbûna xwe ya temam bike.

***

Yê ku tiştekî dibîne û yê ku di tiştekî de fikrekê dibîne, ne bi heman zimanî dipeyivin.

***

Bêdengbûn jî derewkirin e.

***

Em bi pirranî li derveyî xwe dijîn. Eger ne wisa bûya, em dê pirr xemgîn bûna.

***

Xweş e eger mirov wek hevdemiyên xwe bifikire. Ewle ye eger mirov wek yên berî xwe bihizire. Lê talûke ye eger mirov wek serdemên bên birame.

***

Em ne hêjayî azadiyê ne. Eger em hejî azadiyê bûna, em dê azad bûna.

***

Sazişa hunerî li gel serdemê hişkkirina kaniya hunerê ye.

***

Di nav tarîtiyê de her tiştê gewr pisîk e eger tu mişk bî.

***

Eger evînnameya xwe wek daxwaznameyê binivîsî, ihtimal e ku bêt redkirin.

***

Yê ku bi ti tiştî ecêbgirtî nemîne, belkî bihiş be lê bêdil e.

***

Kurdistan xewnek kûr e.

***

Dostê baş xwe zêde nêzîkî mirovî nake.

***

şivanên miletî gelê xwe dikin keriyên bêmejî.

***

Mirovî xweda ji şiklê xwe afirandin.

***

Baştirîn lampe li tarîstanê tên çêkirin.

***

Zêrr girantirîn zincîr e.

***

Eger li pey şopên xelkê biçî, dê şaş bibî. Ger li pey yên xwe biçî, dê li dor xwe bizivirî.

***

Divê mirov hinda bibe daku bikare xwe bibîne.

***

Mirovên ku wek şûşeyan hatibin şkandin, dikarin mirovî biperritînin.

***

Bi edebiyata kurdî dikarî her tiştî bikî lê nikarî zarokên xwe xwedî bikî.

***

Dema ku du ziman digihin hev, her car terciman ne lazim e.

***

Bi tenê dê xweştir bûya, nivîn dê ne wiha teng bûna.

***

Çîroka xwe ji çavên te bo te dixwînim.

***

Xweştir e ku piştî mirina xwe bibim navdar.

***

Hatina dawiya dinyayê dê tek bela û boblet be ku ti kes pê dewlemend nabe.

***

Mirovên req wek hêkan in, dikarin bi asanî bişkên.

***

Çêtir e ku nîv jiyanê bi tevî bijî, ne tev jiyanê bi nîvî bijî.

***

Gotin wek gulan rastiyê diniximînin.

***

Eger rûyê xwe yê rast nîşanî te bidim, dê ji min bawer nekî.

***

Dikarî li çend qetlên di filman de temaşe bikî heta ku tê bigihî ku qetilkirin çareserî ye?

***

Du kes li hîpermarketekê digerin. Herdu jî bi xwe serbilind in: yek ji ber ku dikare wê hemû marketê bikirre, yê din ji ber ku ne hewceyî ti tiştê li wê derê ye. Tu dixwazî kîjan bî?

Read More »

Reva ji stêng û zirkêtkan

Husein Muhammed

Run-away

Min hê ji mêj ve dûrbîna xwe avêtibû û pêlavên min ên şekal ji piyên min bûbûn lê ez her dibezîm û direvîm. Her dibezîm û direvîm lê min qet li pey xwe nedinerî. Tenê vizîna stêng û zirkêtkan delîla wê yekê bû ku min xwe ji destê wan xelas nekiriye û azadiya min hê li dûr e…

Ez her dibezim, bi besta kevirên spî ve hildikevim, di nav tiraşan re tê dikoşim ku meşa xwe bidomînim û di heman demê de pêyê min yê rastê dikeve ser hêkên di hêlîna sûskê de. Ev bi roj û mehan e ku ez li hêlînên kew û sûskan digerim lê niha çend libên hêkan di bin pêyên min ve dizirviçin. Lê niha hêk-mêk nikarin min rabiwestînin; niha artêşa mêşên arayî êrîş aniye ser min û tenê rev di destên min de heye, rev lê belkî ne jêxilasbûn!

Read More »

Evîn û dem

Bijartin û wergerandin: Husein Muhammed

Bringing-Peace-Love-and-Happiness-to-the-world-one-installation-at-a-time.1__880

Aleksis Kivi

Tê bîra min ew geliyê evînê

 

Tê bîra min ew geliyê evînê

– ma dê çawan ji bîrê biçe –

geliyê ez û zeriya xwe lê

di himêza hev de rûniştî

wê roja nerm ya havînê

ya di ber me re dilezî.

Li ber sîbera gûzê

em di nav giyayî de rûniştî bûn

û robarê em li hindavê

li ber tîrojan diteyisî.

Li rexê din yê beravê

pesnelawij bi dengekê bilind

ji peristgehê berz dibûn

û çeng ji warê xwedayan dizengîn.

Û çiyayê dûr

yê li pişt baniyên jorîn

wek biheştê dixwiya

– hemû xewn û xeyalên evînê bûn

ji ber ku yara min

di himêza min de bû

û dengê çengan

ji warê yezdanan dizengî.

Lê bêpêjn bû yara min a şermîn

û berê xwe dida bilindahiyan û rondikek

li gepa wê dibiriqî dema destê min

winda bû nav şeva tarî ya pirça wê.

Wisan bextiyarane me roja xwe

ya evîndaran li geliyî borand,

li ber sîbera gûzê

di himêza hev de rûniştî

û êvara payizê

bi lez di ber me re lezî,

êvara yekşemeka nerm û hênik.

——————–

William Shakespeare

Sonet 18

Ma te bidim ber rojeka havînê?

Tu nerm û narîntir î:

hireba bişkojên delal yên biharê direcifînin

û hevpeymaniya li gel havînê jî kurt e,

çavê esman, roj, jî carinan zêde kel e

û pirî car geşiya wê jî tarî dibe…

Ji bêdestî yan jî li ber çerxa siruştê

wisa kêm dibe bedewiya her tiştî carekê.

Tenê havîna te herdemî ye,

ne diçe û ne jî spehîtiya wê jê dibe

û Mirin nikare bibêje ku li ber sîbera wê

digerî madem di helbesta herherî yî:

Hindî çav bibînin yan dil lê bide,

ev helbest dê bijî û te jî vejîne.

Read More »

Bide pey xewnên xwe!

Husein Muhammed

simyager

”Sîmyager” çîroka xortekî endelûsî yê şivan e ku mal û maliyeta xwe bi cih dihêle û bi pey xewn û xeyalên xwe dikeve. Ew ji Spanyayê ber bi Bakurê Afrîkayê bi rê dikeve û dixwaze xwe bigihîne gencîne û xezîneyekê ku ketiye serê wî ku li ber pîramîdên Misrê li benda wî veşartî ye.

Bi ser ve, di asta fizîkî de, Santiago, lehengê serekî yê romanê, ji Spanyayê xwe digihîne Mexrîbê, piştî demeke dirêj ya karkirinê li wê derê, ji wir jî ber bi Misrê bi rê dikeve û demekê jî neçar e ku bi rê ve li şêngeheke deştê (weha) asê dimîne. Lê di bin ve, di asta felsefî de, ew berdewam di xwe de li xwe digere. Sîmyager, lehengê ku Santiago lê digere û peyda dike, me fêr dike ku gencîneyên zêr û zîvan ne li deşt û çolan, lê di kûraniyên û çalên dilan de veşartî ne. Evîn ew hêz e ku canê cîhanê dixemilîne û dikemilîne. Ger em qenciyê bikin, her tiştê derdora me jî dê qenctir bibe.

Nivîskarê brezilyayî Paulo Coelho bi leza bayekî cihekî bilind ji xwe re di nav hezkirîtirîn nivîskarên cîhanê de girtiye. ”Sîmyager” (O alquimista, 1988) navdartirîn romana wî ye û heta niha tek pirtûka wî ye ku li kurdî hatiye wergerandin. Di heman demê de ew wergerandîtirîn berhema nivîskarek hê zindî ye jî. Lê Coelho (bixwîne: Koêlyo) bi gelek romanên xwe yên din jî tê hezkirin, bi taybetî (Li ber çemê Piedra rûniştim û girîm” (Na margem do rio Piedra eu sentei e chorei, 1994), ”Veronika birryar dide bimire” (Veronika decide morrer, 1998), ”Şeytan û sitî” (O demônio e a srta, 2000), Zahir (O Zahir 2005) û ”Yê biserketî bi tenê ye” (O vencedor está só, 2008).

”Sîmyager” ji aliyê Zeynel Abidîn [Han] (ku divê bi Zeynel Abidîn Zinar/Kaya re neyê tevlihevkirin!) ve li kurdî hatiye wergerandin û ji Weşanên Evra li Almanyayê belav bûye (çapa yekem 2003, ya duyem 2004). Nehatiye diyarkirin ka pirtûk, ku bi portugalî (portekîzî) hatiye nivîsîn, bi rêya kîjan zimanî hatiye kurdîkirin. Lê ji zimanê romanê dixwiye ku ew ji ber wergera tirkî hatiye wergerandin. Ji awayê nivîsîna navê hin kes û cihan jî herwiha diyar dibe ku wergera tirkî jî ne yekser ji portugalî lê bi rêya frensî hatiye kirin û wan navan (ku bi pirranî erebî ne) li gor rastnivîsîn frensî di wergera tirkî û ya kurdî de cih girtiye.

Wergerandina romana ”Sîmyager” li kurdî hewldaneke hêja û hejî pesndanê ye. Wergêr Zeynel Abidîn bi karê xwe eşkere kiriye ku zimanê kurdî bêasteng bi kêrî ramanên felsefî û alegorîk jî tê. Mixabin wergêr carinan zêde daye pey mentiqa zimanê tirkî û bi taybetî jî di peyvên ji erebî deynkirî de li cihê ku di tirkî de dengê ”ü” tê nivîsîn wî ”û” ya kurdî bi kar aniye (*mûmkûn, *mûkemmel, *mûhteşem, *mûşawir) tevî ku ew dengê tirkî û yê kurdî gelek ji hev cuda ne û di kurdî de ”u” dê pirr maqûltir ba (mumkun, mukemmel, muhteşem, muşawir). Lê ji ber hin kêmasiyên rêzimanî û bi taybetî rastnivîsiyê divê mirov xwe ji xwendina vê romana bihagiran venedize û bêpar nehêle.

Paulo Coelho: Sîmyager. Werger: Zeynel Abidîn [Han]. Evra, Berlîn 2004. 160 rûpel.

Têkbiriyên îro serfirazên sibê ne

Bertolt Brecht 1898–1956

Bertolt Brecht

Neheqî îro bi gavên jixwebawer pêş dikeve.
Zordar cihê xwe xweş dikin da ku dehhezar salan serdestiyê bikin.
şidet dide bawer kirin: tiştê heyî dê bimîne.
Ti dengek jî nayê ji bilî dengê serdestan
û li bazaran neheqî dibêje: ev hê destpêk e.

Gelek ji bindestan niha dibêjin:
têkoşîna me dê ti car bi ser nekeve.
Lê yê ku nemiribe, bila ti car nebêje: ti car!
Tiştê bêguman ne bêguman e.
Tiştê heyî namîne.
Piştî ku serdest axivîn,
dora peyivîna bindestan e.

Kî diwêre bibêje: ti car!
Ma berdewamiya zordariyê ji kê ye? Ji me bi xwe ye.
Perçiqandina zordariyê bi kê ye? Ew jî bi me bi xwe ye.
Yê ku bêt xistin, dê rabe!
Yê ku hinda bûbe, dê li ber xwe bide!
Ma çi dikare wî zeft bike yê ku rewşa xwe fehm kiribe?
Ji ber ku têkbiriyên îro dê serfirazên sibê bin
û “ti car ne” ev e: hê îro!

wergerandin: Husein Muhammed

Ya ku bihar û dar bi hev re dikin

Pablo Neruda

tumblr_mh4xr4Zzk11rgao3jo1_500

Hez dikim wê li gel te bikim ya bihar û dar bi hev re dikin
Spêdê ta êvarê bi her ronahiyê dilîzî.
Tu bi nazikî tê, xwe radipêçî nav gul û gulavê.
Pirrtir î ji vî serê spî
yê mîna wîşiyek tirî her roj di dest min de.

Ji gava min ji te hez kiriye êdî naşibî ti kesî.
Ka ez te danim nav gurzên gulên zer.
Kî navê te bi tîpên mijî
li nav stêrên başûr dinivîse?
Wey, ka rê bide bînim bîra te ka çawan bûyî
dema hê nebûyî.

Ji nişkê ve ba dest bi zûrînê dike û li pencereya min ya girtî dide.
Esman torrek tijî masiyên tarî ye.
Li vir hemî ba hevrikiyê dikin, hemî.
Baran xwe vedişelîne.
Read More »

Îşqilk li şahiyekê

Husein Muhammed, 1998

Dem: zivistanek berfîn.
Demjimêr: ji pênca êvarê hinekî derbas bûye.
Roj: yek ji wan şemiyên ez li nav malê bi keslanî û tembelî bigerim, ji TVyê kanalan biguhêzim û bernameyekê jî baş temaşe nekim – mala Xwedê ava be, îro nediçim fêrgeh û ne jî kargehê.
90px-DevChart_5yr_4-3
Lê bila ev şemî ne mîna yên din be. Berî niha bi du rojan ji min re dawetnameyek hatiye: “Êvarek şahiyê ya kurdî ji aliyê komîteya kurdên bajar de dê bê amadekirin…”

Ez jî bi kesên herî pêşîn re li ciyê em vexwendî me. Hêdî hêdî demjimêra min nîşan dide ko saet ji şeşan jî derbas bûye lê hê ji nû mêvan, her çend kes bi demekê li pey ên din dadikevin hundur… Bê dirêjandin: cejna ji bo demjimêr 17 plankirî dorên 18:30 bi bixêrhatinekê dest pê dike. Camêrê peyivkar çend rûpel nivîsîne û mebesta wî xwendina wan e. Lê qîjîn û çîpîna zarokan, sohbeta fatê û eyşêyên dayikên wan (“De ka tu bi Xwedê kî, te çima ev kiras û fîstanên ewqas bêtişe li xwe kirine!?” “De ka binere, ew a han a lûlaqrût û teşikxwar, haşa qûn û ***ê xwe nîşan vê xelk û alemê dide!”…) û kuxîn û kixîna bavên zarokan û burnût û tûtina dapîr û bapîran piştî destpêka peyivînê jî qet kêm nebûye. Belkî berevajî. Camêr du peyvan dixwîne, çaran nabihîze, heşt di gewriya wî re dixetimin… Wî baş zanî ka çawan hilket ser dikê lê, heram be, nizanî çawan jê hat xwarê!

Yekî din ji zarokên 12-salî kêmtir re pêşbaziiya “zanînê” amade kiribû. Yek ji pirsên wî ev bû: “Kurd li çend welatan dijîn?” Bersivên rengareng hatin dan. Dawiya dawîn wisan diyar bû ko pirser bi xwe jî bersiva rast nedizanî. Min hew tehemul kir, rabûm ser xwe û min jê re got: “Ez herî kêm du caran bi qasî temenê bersivdaran im lê ez nizanim ka li cîhanê çend welat hene. Heke tu bizanî, kerem bike, ji min re bibêje. Piştre ez ê jî bibêjim ka kurd li çend welatan hene ji ber ko ta niha min navê welatekî, yê ko kurd lê tune bin, nebihîstiye.”

Dîsan mala Xwedê hezar caran ava, em ji vê qonaxê jî derbas bûn a din: stran û govend… Dixwiye ko camêrekî hemû jiyana xwe gorî berhevkirina stranên Nasir Rezazî kiribû. Û hê jî kambaxtir: wî dixwest ko vê êvarê serê me jî bike qurbanê wan stranan!

Belê, govendê dest pê kir. Deh deqe,… bîst… û sî… saetek… du yên din… û sê jî û “govenda me” germ e… Heman pî rabike, heman ê din dabine erdê, yan eger hûn rastiyê ji min bixwazin: bi piyê çepê em erdê diqutin.

Di navberekê re camêrek li govendê destê min digire. Xwedê bihêle, temendirêj bike, bi qasî dirêjiya xwe pan e jî. Dixwiye demek dirêj li govendê temaşe kiriye û tê de yê herî govendnezan Hisoyê reben dîtiye loma hatiye destê min digire. Madem min jê baştir nedizanî, ma min ê çawan ew lome bikira!? Ew du saet bûn ez bi mecbûrkirina hevalan îşqilîbûm (bi yek pî bezîbûm) an jî belkî bi çargavî gerîbûm çunke bibîranîna tiştek wisan niha ne ji lêqewimîtiyên herî girîng e. Lê mêrikê govendî tiliya min a qeleqîçkê jî gorî xwe kir!

Li malê peyama dawîn gihîşt min: goreya min jî diriyabû lê ew ne problemek mezin bû ji ber ko qirêjiyê cihê wê baş dagirtibû. Du hefteyan ji hingê şûnde gotina pêşîn a li ser zimanê min “ax piyê mino!” bû.

Read More »

Gulbijêrkek aforîzma ji fîlozofekî geşbîn

Axel Fredenholm

Lao Zi

Wêrek û jixwebawer be. Çi li te biqewime, bo başiya te ye: tu tijî hêz û şiyan î lew divê canê te yezdanî be û ramanên te berev berzî û bilindiyê bin û dilê te ji evînê re vekirî be. Yê bikare xwe, padişahê dewletek mezin e.

***

Hêvî kaniyê dibîne,
bawerî avê jê tîne
û avdera yên tî evîn e

***

Mirovên ji şaşiyan ditirsin, mezintirîn çewtiyan dikin.
Read More »

Back to top