CINSÊ RÊZIMANÎ

Husein Muhammed

cins

Cinsê rêzimanî anku zayenda rêzimanî (mêyîtî û nêrîtî) yek ji mijarên serekî yên rêzimana kurmancî ye. Her navdêra kurmancî bi zerûrî yan mê ye yan jî nêr e yan jî herdu ye. Ji ber vê giringiya mijarê, hem kurdan bi xwe û hem jî gelek zimannasên biyanî qelem girtiye û li ser vê mijarê nivîsiye.[1] Min bi xwe jî berê dest avêtiye mijareke sinorkirî ya cinsê rêzimanî: cinsê heywanan yê rêzimanî.[2]

Di nivîsên bi kurdî yên derbarê cinsê rêzimanî de, giranî li ser wê bûye ka çi peyv mê ne û çi jî nêr in.[3] Kêmtir pûte û giringî bi wê hatiye dan ka cinsê rêzimanî di kurdî de çawa tê bikaranîn, kengî diyar e û kengî veşartî ye, çawa peyda bûye û çawa diguhere, têkiliya wî li gel zimanên kevn yên îranî û zimanên nû yên cîran û çawa ye.

Ev nivîs hewl dide ku bersiva hin ji van pirsan bide. Bersiva van hemû pirsan niha li ba min peyda nabe. Lê ji bilî bersivdanê, pêşkêşkirina hin pirsan jî giring e tevî ku niha bersiv ji wan re tine be.

Read More »

Cinsê heywanan yê rêzimanî

Husein Muhammed

dikumirisk

Di sirişt û tebîetê de heywan ji du cinsan anku du zayendan in: nêr û mê. Çawa ku bo zêdebûna biyolojîkî mirov hewceyî jin û mêran in, wisa heywanan jî pêdivî û pêwîstî bi nêr û mêyan heye.

Di nav birrên hirçan de, di nav revdeyên xezalan de, di nav refên çûçik û çivîkan de hem takeyên (indivîdên) mê û hem jî yên nêr hene.

Mêyîtiya yan nêrîtiya heywanan cinsê wan yê siriştî / tebîî diyar dike. Lê gelo cinsê heywanan yê rêzimanî çi û çawa ye?

Read More »