Wek pdf vekin û bixwînin!
Wek e-pub vekin û bixwînin!
(bo Android û iPhone)
Category: kitêb
Ferhenga zaravên teknîkî
Malpera Zimannas Ferhenga Zaravên Teknîkî dixe xizmeta xwandevanên kurdî.
Ferhenga Zaravên Teknîkî ferhengokeke 3-zimanî ye: kurdî-tirk-inglîzî.
Ferhengok ji aliyê Yekîtiya Endazyar û Mîmarên Tirkiyê (TMMOB) ve hatiye amadekirin û weşandin.
Ferhengok 1-berî ye: Peyvên kurdî li gor alfabeyê hatine rêzkirin û tirkî û inglîziya wan hatiye dayîn. Lê gava ku mirov ferhengokê li ser kompûterê (bo nimûne wek pdf) bi kar bîne, dikare li peyvên tirkî yan inglîzî jî bigere û wisa kurdiya wan bibîne.
Ferheng ji du beşan pêk hatiye. Di beşa yekem de ew serpeyvên kurdî hene ku ji bilî tirkî û inglîziya wan, herwiha şiroveya wan jî bi kurdî hatiye dan û carinan nimûne jî.
Di beşa duyem de jî ew peyvên kurdî hatine rêzkirin ku tirkî û inglîziya wan hatiye pêşkêşkirin lê peyv bi kurdî nehatine şirovekirin.
Armanca ferhengokê pêşkêşkirina peyvên teknîkê ye. Lê li aliyekî din, gelek peyvên wisa jî hatine têkirin ku zehmet e mirov bizane ka çi têkiliya wan bi teknîkê ve heye. Bo nimûne, ferhengok navê gelek fêkî û sebzeyan dide: bahîv/behîv, qesp/xurme, xiyar, xox…
Li aliyekî din, gelek peyvên teknîkê tê de nayên dîtin.
Di pêşgotinê de tê idiakirin ku sê salan xebat li ser ferhengê hatiye kirin. Herwiha tê gotin ku hejmareke mezin ya şarezayên gelek warên teknîkî û herwiha zimannasiyê ji hemû beşên Kurdistanê û ji seranserî dinyayê beşdarî amadekirina ferhengê bûne.
Kêm maye ku bibêje kurdên Mars û Ûranûsê jî beşdar bûne!
Lê di rastiyê de ferheng tijî kêmasiyên berçav û beloq e.
Wateya gelek peyvan ji manaya rast tengtir an firehtir hatiye dan.
Bo nimûne, beramberî peyva xwedî bi tirkî peyva malik (ji erebî malik) û bi inglîzî peyva tenant hatine dan. Lê baş tê zanîn ku malik û tenant ne her cûre xwedî (xudan) ye lê “xwedîmilk, xudanmilk, malik” in. Beramberî peyva giştî xwedî bi tirkî “sahip” (ji erebî ṣaḥib) û bi inglîzî owner hene lê ev peyv di ferhengê de nehatine dan.
Di ferhengê de wateya peyva avrêjk bi tirkî wek pisuvar û bi inglîzî urinal hatiye diyarkirin. Wek ku tê zanîn, pisuvar ya tirkî (ji fransî pissoir) û urinal ya inglîzî bi wateya cihê mîstina/mîzkirina mêran ya li ser piyan in.
Herçi avrêjk e, ew her borî yan kun/qul e ku ava pîs yan ava baranê tê re diçe.
Gelek nimûneyên wiha yên tengkirin an firehkirina wateya peyvan di ferhengê de hene.
Ji aliyê rastnivîsînê ve, ferheng bêserûber û perîşan e. Bo nimûne li şiroveya peyva xwedî binêrin:
Xwedî / Malik / Tenant
xwedi. xwediyê maf. Mulk, malê ku xwediyê wê
heyi. Malik xwediyê wi maliye.
Wek ku tê dîtin, hem serpeyva kurdî û hem jî wateyên wê yên tirkî û inglîzî bi herfa mezin li destpêka peyvê hatine dan. Xwandevan nikare jê bizane ka di kîjan peyvê de herfa yekem divê bi rastî di nivîsan de mezin were nivîsîn û di kîjan peyvan de divê bi herfa biçûk were destpêkirin.
Wek ku tê dîtin, gelek caran li cihê herfa Î tîpa I hatiye nivîsîn. Dîsa wek ku ji nimûneyê diyar dibe, heta peyvên herî bingehîn yên wek heye jî carinan şaş hatine nivîsîn.
Berovajî pratîka giştî, kopula (lêkera bûn ya statîv/sabit di dema niha de) bi peyva berî wê ve hatiye girêdan, di nimûneya li jor de xwediyê wî maliye li şûna xwediyê wî malî ye.
Dîsa jî ev hewldaneke hêja ye. Bi hêviya ku çapeke nûkirî kêmasiyên heyî rake û gelek peyvên jê kêm lê zêde bike.
Husein Muhammed
Ferhengê vekin û bixwînin!
Kitêbeke matematîkê ya 84-salî bi kurdî
Malpera Zimannas vê kitêba 84-salî dixe xizmeta xwandevanên kurdî.
Ev kitêbeke arîtmetîkê ye ku beşeke matematîkê ye.
Kitêb bi kurmancî ye û 200-rûpelî ye.
Ew sala 1936 ji aliyê çapxaneya hikûmeta Ermenistanê ve wek kitêba dersê bo xwandingeha navîn hatiye amadekirin.
Diyar e ku kitêb ji rûsî hatiye wergerandin. Di nav amadekarên kitêbê de Casimê Celîl jî hebûye.
Di kitêbê de li cihê peyva ”arîtmetîk” peyv wek ”arîfmêtîka” anku ne bi T lê bi F hatiye bikaranîn. Ev ji ber hindê ye ku peyv di rûsî de арифметика (arîfmêtîka) ye anku bi F ye.
Kitêb bi alfabeya latînî ya wê demê li Ermenistanê hatiye nivîsîn.
Xwandina kitêbê hêsan e eger xwandevan hay jê hebe ku hinek herfên wê alfabeyê (bi taybetî vokal) ji alfabeya niha cuda bûn:
| Herfên kitêbê | bi kurdiya niha |
| c | ç |
| ç | c |
| ә | e |
| e | ê |
| ь | i |
| i | î |
| j | y |
| u | û |
| y | u |
| z | j |
Amadekirina tabloyê: Husein Muhammed
Vekin û bixwînin!
FERHENGA KURDÎ-FARISÎ
Malpera Zimannas bi şanazî ferhenga mezin ya kurdî-farisî (kurmancî-farisî) ya Elî Paksêrêşt û Şehnaz Omerzade dixe xizmeta hezkerên zimanê kurdî.
Vekin û bixwînin!
Kurmanciya Deregezê
Malpera Zimannas kitêba Analîza Kurmanciya Deregezê ya Mehdi Jafarzadeh pêşkêş dike ku teza wî ya lîsansa bilind e û yek ji baştirîn lêkolînan ku heta niha li ser devoka deverekê hatiye kirin.
Kitêb derbarê devoka kurmancî ya Deregeza Xorasanê ye û yek ji kêm lêkolînên yên li ser kurmanciya Xorasanê ne.
Vekin û bixwînin!
Ferhenga kurdî-tirkî ya Mustafa Gazî
Malpera Zimannas bi serbilindî tevahiya Ferhenga kurdî-tirkî ya Mustafa Gazî dixe xizmeta hezkerên zimanê kurdî:
Vekin û bixwînin!
Wişename we Kurdî xwarîn
Wişename we kurdî xwarîn anku “Bêjename/Ferheng bi kurdiya jêrîn/başûrî” yek ji kêm ferhengên heyî yên kurdiya başûrî anku devokên feylî/kelhurî/kirmaşanî ye.
Ev ferhenga hêja li gor alfabeya kurdî-latînî hatiye amadekirin lê herwiha her serpeyva ferhengê bi alfabeyî kurdî-erebî jî hatiye nivîsîn.
Li ber her peyvê wateyên wê yên bi swêdî jî hatine pêşkêşkirin.
Malpera Zimannas bi şanazî tevahiya vê ferhengê dixe xizmeta evîndarên zimanê kurdî.
Wek pdf vekin û bixwînin!
Ferheng zazakî-tirkî
Malpera Zimannas vê ferhenga zazakî-tirkî ya 700-rûpelî wek pdf dixe xizmeta hezkerên zimanê kurdî.
Vekin û bixwînin!
Aspects of the verbal construction in Kurdish
Hemû hejmarên Kanîzarê
Xwandevanên hêja,
Kerem bikin hemû hejmarên kovara Kanîzar ya ziman û zimannasiyê.
(nûkirin: 1.1.2020)
Zimannas 