KURDÎZAR: ferhenga soranî – kurmancî: L

Ev beşek ji ferhenga soranî-kurmancî ya Husein Muhammedî ye. Xetik (_) li jêr R tê maneya R-ya şidandî, li bin L î wateya L-ya qelew dide, li bin H tê maneya H-ya wek di peyva “heft” de (ح).

 

L l ل 

 

la al, alî, rex, hêl; cem, nik, bal, ba, dev; ber; neserekî, duyem; dor, derdor, dorber; pirt, par, pişk

~ birdin dan / birin aliyekî

~ çûn xwe vedan, xwe dan aliyekî, ji rê rabûn, veder bûn, rêya kesekî / tiştekî kirin

~ danan danîn / deynan aliyekî

~ dan dan alî, dan rexekî, ji ser rê rakirin, veder kirin, vedan

~ kirdin berê xwe dan

~ lê kirdin alîkarî kirin

~ tê kirdin pişta / guhê xwe danê, pûte pê nekirin, giringî nedanê

xo ~ dan xwe vedan, xwe dan aliyekî, veder bûn, ji ser rêya kesekî / tiştekî rabûn

lababet albabet, babeta duyemîn / neserekî

labar albar, tiştê li gel barê serekî tê barkirin

laberhem alberhem, berhema neserekî / duyemîn

labiraw dayî / birî aliyekî

lacang cênîk

lacîwerd lacîwerd, şînî zelal

laçû demkî, berdemî, dw. berdewam, herdemî

ladê derbajar, gund

ladêyî gundî, derbajarî

laencam albandor, alencam, bandora / encama neserekî / duyemîn

laf meth, pesn

~ û gezaf meth û pesn

lafaw lehî, lêhî, avrabûn

lagîr alîgir; piştevan

lagîrî alîgirî; piştevanî

lajig nezan, bêhay, bêaga

lajigî nezanî, bêhayî, bêagayî

lak kelex, term (t yê lawirên sekitî / mirî)

lakarî karê pirtdemî, karê ne bo temamî rojê (ango 8 saetan), karê neserekî / duyemîn

lakêş kêmkêş, kesa/ê carinan cigareyan dikêşe

lakêşe stêl, çargoşeya çik, rektangel

lakolan alkolan, kolana neserekî / duyemîn

lal lehl, yaqût (dirr û miceherek e)

lal lal, bêziman (kesa/ê nikare qet yan baş zimanê xwe bigerrîne û bipeyive)

lalanewe lava / dia / dua kirin, hêvî kirin, tika / rica kirin, xwestin

lale xal, birayê dayika kesekî, bn xal I

lale tika, rica, hêvî, daxwaz, dua, lava

lalengî lalengî, tangerîn (navê fêkiyekî ye)

lalepete nîvlal, kesa/ê baş nikare zimanê xwe bigerrîne û bipeyive lê ne bi temamî lal e

lalixawe aliyê devî

lalî bn lale

lalî lalî

lalo bn lale

lalupal pelate, pijale, belawela

lam navê tîpa “L” di alfabeya kurdî-erebî de

~elîfla di alfabeya kurdî-erebî de tîpên hevedudanî “LA”

~î qelew tîpa di alfabeya kurdî-erebî de “L” ku di soranî de wek tîpa “l” di peyva “sal” de tê xwendin

lamil stu; patik, paşstu

lan, lane hêlîn, mala firrindeyan / teyrikan; kunc, mala hin lawiran

lanewaz derxistî, aware, mişext, derbider, derkirî, bêmal, bêhêlîn, penaber

lanewazî derbiderî, mişextî, awareyî, bêmalî, penaberî

lapal beten, aliyek çiyayekî / girekî

lapere 1) rûpel, berperr 2) serlêv, alperr, marjînal

lapçîn lapçîn, lafçîn, gezme, pêlav, sol

laq ling, pî, pê, bn qaç

laqe: ~ kirdin dest tê werdan, destê xwe kirin di nav karekî re, xwe tûşî tiştekî kirin, dest kirin (tiştekî), dest (li tiştekî) dan

laqirdî qerf, henek, tirrane, galte, yarî

lar xwar, xwehr, xêl, çemayî, tewî, tewayî, çemandî, tewandî, dw. rêk, rast

larelar hejhejok, bi hejhejokî

larew varê, avarê, aliyekî rê, derî rê, rexî rê, ne li ser rê

larewlar xwarûvîç, çepûçûrr

larê alrê, rêya neserekî / duyemîn

larî xwarî, xwehrî, xêlî

las qane, îqna, razî

lasar serhişk, înato, biînat

lasarî serhişkî, înat

lasayiyane lasayiyane, texlîdane, zarveker, îmîtatîv

lasayî zarvekirin, çavlêkirin, lasayî, texlîd

~ kirdinewe zarve kirin, texlîd kirin, çav lê kirin, lasayî kirin

lasayîker zarveker, çavlêker, texlîdker, lasayîker

laseng bêseng, alseng, bêbalans

lasengî bêsengî, alsengî, bêbalansî

lask destik

lastîk lastîk, plastîk, elastîk

laş laş, leş, beden, gewde; kelex, term, cesed; mirar

laşan yekal, rêyên tenê yekalî

laşe bn laş

laşer şerrnexwaz, aştîxwaz, pasîfîst

laşerî şerrnexwazî, pasîfîzm, aştîxwazî

lat jar, hejar, feqîr, bêhal, belengaz, perîşan, reben, nehe

~ û liwar feqîr û hejar

~ û liwat reben û perîşan

lateraf tenişt, rex, teref, alî

latirqewç vajî, berevajî, berûpişt, serberjêr

latuxm jêrcûn, jêrtuxm, cûnên / tuxmên / celebên / coreyên ji hin cûnên / tuxmên celebên serekî

law ciwan, genc, xort, law

lawandinewe 1) lorandin, lorîk pê gotin, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan gotin

lawanewe lorîk, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan

lawaz lawaz, qels, bêhêz, zeîf, nazik, hejar, lehwaz, dw. xurt, bihêz

lawazî lawazî, qelsî, bêhêzî, nazikî, hejarî, zeîfî, dw. xurtî, hêzdarî, bihêzî

lawçak xortemêr, xweşxort

lawe balkêşî, balkişan, dênkişandin, bi alî xwe ve birin, qanekirin, îqnakirin,

lawekî biçûk, kêm, neserekî, duyemîn

lawelawe bn lawe

lawênî bn lawêtî

lawêtî ciwanî, gencî, xortî

lawik lawik, cûnek stiranên kurdî ye

lawirge parasît, pêrejîn

lawje cûnek stiranên kurdî yên evînî ye

lawlaw navê giyayekî ye

lawuk bn lawik

lay alî; hêl

layen al, rex, tenişt, alî, hêl

layengir alîgir, piştevan, piştgir

layengirî alîgirî, piştevanî, piştgirî

laylaye lorîk, stiranên dergûşan / landikan, stiranên bo zarrokên biçûk tên gotin dema landikên wan tên hejandin

le 1) li; (le … da) di … de, tê de; li 2) (le …ewe) ji

~ ara (da) berdest, amade, hazir; li meydanê; di nav de

~ ast li ber / pêşberî / miqayeseyî (kesekî yan tiştekî)

~ ban li ser; li serbanî

~ batî / ciyatî li şûna, li dewsa, pêşve, ji dêlva

~ bar li ber, bicihkirî, amade, li cihê xwe yê rast

~ bar birdin ji ber birin (t zarrok); wa kirin ku bi ser neketin

~ bar bûnewe welidandin, hemleya xwe danîn (dayika Xwedê zarrokê wê dide)

~ bar çûn ji ber çûn, hemle têk çûn, zarrok pêşdem û mirî welidîn

~ bar kewtin têk çûn, bi ser neketin; ji taqet û şiyan ketin

~ bare / bareyî li ser, li dor, derheq, derbareyî (mijarekê / babetekî),

~ ber 1) ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku) 2) li ber, li pêş 3) (le pênawî, bo xatirî) ji ber, (ji) bo xatirê, bi pêxemet 4) ji ber, ezber, bêyî ku lê binere: Ew zor şî’r le ber dezanê Ew gelek helbestan ji ber dizane 5) (cil û berg) (cil û berg) lê, li ber: Kirasekey le berî ke, ba zû biçîn Kirasê wê bike ber (lê bike) daku em zû biçin

~ ber çî ji ber çi, çima, (ji) bo çi, çire, çira, sedema wê çi ye (ku)

~ ber dem da li pêşberî / rûyê / hizûra (kesekî)

~ le ber dest da berdest, li ber dest, tişta/ê mirov dikare (bi asanî) xwe bigihîniyê

~ ber ewe ji ber hindê, ji ber wê yekê, ji ber wê çendê, lew, lewre, lewma, loma, lema

~ ber helsan pêşve rabûn, rabûn daku bixêrhatinê li (kesekî / tiştekî) bike

~ ber kirdin ji ber kirin, ezber kirin

~ … bew lawe ji bilî…, ji … pêve, ji xeynî…: Le min bew lawe kesî tir lê nebû Ji bilî min kes lê nebû, ji min pêve kes lê nebû, ji xeynî min kes lê nebû.

~ bin li bin, di bin (tiştekî) ve

~ binewe ji bin ve

~ birew li ber zêdebûnê

~ birîtî li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve

~ bîn gîran (xwarin) li gewriyê (asê) man

~ bîr birdinewe ji bîrê (bîra kesekî) birin, wa kirin ku (tiştek) ji bîra (kesekî) biçe

~ bîr bûn li bîrê (bîra kesekî) bûn

~ bîr kirdin ji bîr kirin

~ … da 1) li … 2) di … de

~ ciyatî li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve

~ çap dan çap kirin, (pirtûk / rojname û hwd) derxistin; dan çapkirin, dan derxistin

~ çaw: lew çawit! va ye! işte, ha ev e! li ber çavê te ye!

~ çaw … da di çav(î) de; li ber, ger bêt berhevdan / miqayesekirin: Le çaw to da tawanekanim hîç nîn! Li ber tawanên / xirabiyên te, yên min ne ti ne! (Ger xirabiyên min û te bên berhevdan / miqayesekirin, yên min qet ne ti tişt in.)

~ … çûn şibîn (tiştekî), wek tiştekî bûn, pê ve çûn, bi ser ve bûn: Kurekeyş her lêy eçê Kurrê wî jî dişibiyê, Kurrê wî jî wek wî ye

~ daw derhatin jê (ji belayekê / dijwariyekê) filitîn / xilas bûn

~ dem ji devê (kesekî / lawirekî)

~ demêkewe ji mêj, ji mêj ve ye, ev demek dirêj e (ku)

~ dest dan 1) li dest(î) dan, li dest(î) xistin 2) (delîv / derfet / jiyana xwe û hwd.) ji dest dan, hinda / wenda kirin

~ dewr geran xwe gorî / qurban kirin

~ diwa(y şitêk) piştî (tiştekî), li dû (tiştekî), li pey (tiştekî), li dûv

~ dû dû re, dûvre, bo razî kirinê: Hatûwe le dûm Hatiye dû(v) min re (= Hatiye min razî / qane bike. Hatiye ji min daxwaz bike.)

~ em bn lem

~ ‘eyn bn le heman

~ ‘ezretana li erd û esmanan (“Ez li esmanan li te digerrim, tu li erdê bi dest min dikevî.”), pirr bi coş

~ êre bn lêre

~ gel li gel, di gel, pê re, bi (tiştekî / kesekî) re; di dema (bûyerekê) de

~ gel ewe(ş) da ke tevî ku … (jî), herçend e (ku) …. jî: Le gel eweş da ke temenim bîst sal bû, her beminyan dewut: “Tu minal ît.” Tevî ku ez bîstsalî bûm jî, wan her digote min: “Tu zarrok î.”

~ ger da bûn xebitîn, di gerrê / tevgerê de bûn

~ ger kewtin êdî nexebitîn, ji gerrê / tevgerê ketin, ji kar ketin

~ gij bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol

~ gire bn lêre

~ go çûn xirabe bûn, êdî nexebitîn

~ go kewtin bn le go çûn

~ go xistin xirabe kirin, wa kirin ku êdî nexebite

~ giwê 1) li (ber) guhê (kesekî) 2) li hindavî / kinarî / rex / qiraxa (tiştekî)

~ giwê kirdin 1) kirin guhê (xwe / kesekî) 2) paşguh kirin, paş guhê xwe ve avêtin, pûte pê nekirin, giringî nedanê

~ hemû … (da) 1) li hemû / hemî 2) li her: le hemû katêk da herdem. bw: Le hemû kaseyek da eskiwê ye Tila / tiliya / tibla xwe dike di nav her tiştî re

~ hoş xo çûn ji hal çûn, ji hiş çûn, aga / hay ji xwe neman

~ jêr li bin; li jêr

~ jêr (şitêk) da 1) di bin (tiştekî) ve; li bin (tiştekî) ve 2) li jêr

~ jêrewe ji binî ve; ji jêr ve

~ jûr li jor, li serî, li silal, li hindavî / raserî (tiştekî); ji jor, ji serî, ji silal, ji hindavî / raserî (tiştekî)

~ kanga ji binê / kûratiya (tiştekî): le kangay dilmewe ji kûratiya dilê min (ve)

~ kelk kewtin bûn bêwec / bêkêr, êdî (bi) kêr nehatin

~ kelk xistin bêkêr / bêwec kirin, wa kirin ku tiştek êdî bibe bêkêr / bêwec

~ kerem kewtin bn le kelk kewtin

~ kin li nik, li cem, li bal, li dev, li rex, li tenişt, li gel

~ kin xo qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe

~ kiwê li kû, li kû ve, li kû derê, li çi cihî

~ kiwêwe ji kû, ji kû ve, ji kû derê ve, ji kêrê ve, ji çi cihî (ve)

~ kîs çûn ji kîsê (kesekî) çûn, derfet / delîv ji dest çûn, îmkan wenda bûn

~ kîs dan ji kîs dan, ji dest dan, derfet / delîv / îmkan ji dest dan / wenda kirin

~ kurtî bi kurtî, bi kinî

~ kurtî birînewe kurt vebirrîn, nehiştin / nehêlan / rê nedan ku (t suhbet) dirêj bibe

~ lawe ji alî ve, ji al(iy)ekî ve, ne rikerast

~ layekewe ji al(iy)ekî ve, ji milekî ve, ji layekî ve

~ layekî tir(îş)ewe al(iy)ek dî / din ve (jî), ji milek dî / din ve jî, ji rexek dî / din ve (jî)

~ layen kesêkewe ji alî kesekî ve, ji kesekî

~ mêjewe ji mêj ve, demek / heyamek dirêj e / bû ku

~ nakaw ji nişkê ve, qewimîna bûyerekê bêyî ku kesek li bendê be

~ nax da di kûr de, di kûratiyê de

~ naw … (da) bn le nêw

~ nêw … (da) li nav, li nêv; di nav / nêv … de

~ nêwan … (da) li navbera (du tiştan) de, navberî (du tiştan)

~ nîwan … (da) bn le nêwan … (da)

~ palewe paldayî, rûniştî, hewante

~ paş piştî, li dû, li pey, li dûv

~ paşan (da) paşî, paşê, dûre, dûrve, peyre

~ paş mile li pişt guhê (kesekî), baskirina kesekî dema ew bi xwe ne amade / hazir

~ pena 1) li pişt, li paş 2) li ber stara (kesekî / tiştekî): Le penay Xwa da bin! Li ber stara Xwedê bin! Spartiyî Xwedê bin! Xwedê we bistirîne!

~ pesta bi berdewamî, bê rawestan, bê navbirr

~ pê kirdin (pêlav / sol) kirin piyê (xwe / kesekî)

~ pê kirdinewe (pêlav / sol) ji piyê (xwe / kesekî) kirin

~ pênaw bo, ji ber, (ji) bo xatira/ê (tiştekî), bi pêxemet

~ pêş li pêş, li hember; li pêşiya (kesekî / tiştekî), li berî / berahîka (kesekî / tiştekî)

~ pir ji nişkê ve, bi lez

~ pirêk da ji nişkekê ve, ji nişkê ve, bi lez û bê plan

~ pişt li pişt, li paş

~ qestî 1) ji qesta, ji yarî ve, ne ji dil 2) ji qesta, bi mebest, bi zanebûn

~ rastî (şitêk) li rasta (tiştekî), hemberî / miqabilî (tiştekî)

~ rastî da bi rastî; di rastiyê de

~ regûrîşe ji reh û rîş(an) ve, ji bingeh ve

~ rê laçûn xwe ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê derçûn, xwe ji (ser) rê dan aliyekî

~ rê ladan ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê dan aliyekî

~ rêz (da) li rêzê, di rêzê de; bi rêz, yek li pey / dû ya din

~ rû(y kesêk) da li rûyê (kesekî), di rûyê (kesekî) de, li ber çavên kesekî

~ rû da man neçar man, mecbûr bûn

~ rû da westanewe li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe ragirtin

~ rû(y kesêk/ şitêk)ewe ji ber (tiştekî), ji sedema (tiştekî): Le rûy nebûnî kitêbewe natiwanîn ders bideyn Ji ber (ti)nebûna kitêban em nikarin dersê bidin; ji alî (tiştekî) ve: Le rûy abûriyewe ji alî aborî ve

~ rû hatin wêrîn, wêriyan, bistehî / wêrekî hebûn, cesaret / cur’et kirin

~ ser kirdin rê dan ku kesek beşdarî (t lîstikê) bibe

~ ser kirdinewe li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe parastin

~ ser la li ser lêva / rexê / tenişta / aliyê (tiştekî)

~ ser şan li ser milê (kesekî), erkê / berpirsiyariya (kesekî)

~ ser westa li ber destê hoste, li ber tamîrkirinê

~ ser westan li benda / hêviya (tiştekî / kesekî) man / rawestîn / sekinîn

~ ser xo 1) bi dilê xwe, hêdî-hêdî, rehet-rehet, bê lez û bez 2) liserxwe, bn leserxo

~ ser xo çûn ji hal çûn, ji xwe çûn, aga / hay ji xwe neman

~ ser xo kirdin bi dilê xwe kirin, bê lez û bez kirin, hêdî-hêdî kirin

~ serêkî tirewe ji serek dî / din ve, ji rexek dî / din ve; (“li aliyekî / milekî mesele wiha ye” û) li aliyê / milê dî / din

~ sêdare dan li sêdarê dan, daliqandin, xeniqandin, xendiqandin, (mirov) bi darekê ve hilawîstin daku bimire

~ şîr birînewe ji şîr ve kirin, êdî şîrê dayikê nedan zarrokekî/ê

~ taw ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku), çiku, çimkî, çunke

~ tek bn le gel

~ tenîşt li tenişt, li rex, li nik, li cem, li bal, li ba, li dev, nêzîkî (tiştekî)

~ wê 1) li wir, li wê derê, li wêrê 2) ji wir, ji wê derê, ji wêrê

~ wê ra di wir re, di wê derê re, di wêrê re

~ wên derê bn le wê

~ wêwe ji wir, ji wê derê, ji wêrê; ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve

~ wûze(y kesêk) da bûn jê hatin, karîn, pê çêbûn, ji destî hatin, şiyan

~ xem çûn / rexsîn bi ser xwe bûn, serbest bûn (zarrok yan firrinde ku êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan namîne)

~ xew helsan ji xew rabûn, şiyar bûn, hişyar bûn

~ xew raperîn (ji xew) ceniqîn, veceniqîn, hilceniqîn

~ xêw derçûn fehma bûn, mezin bûn, (zarrok) gihiştin wê pileya temenî ku êdî dikare bi xwe xwe xwedî bike

~ xirte çûn (hestî / til / tilî / tibl) ji geh çûn, ji cih çûn (lew êşîn)

~ xişte birdin xirrandin, ji ser rêya rast birin, kafir kirin, xapandin, lêb / hîle / dekûdolab lê kirin

~ xo ji xwe, ji alî xwe ve (bêyî ku jê bêt pirsîn / xwestin)

~ xo bûrdin bo xwe nekirin xem, guh nedanê

~ xo çûn ji xwe çûn, ji hal çûn, aga / hay ji xwe neman

~ xo da rabînîn di xwe re dîtin, wa hesibandin ku dikare tiştekî bike: Le xo da ranabînim le ser ew babete binûsim Di xwe re nabînim li ser wî babetî binivîsim (Bawer nakim dê ji min were ku li ser wî babetî binivîsim)

~ xo kirdin ji xwe kirin, li xwe biyan / xerîb kirin, ji xwe dûr xistin

~ xorayî bîlasebeb, bêsebeb, ne ji ber ti tiştî; bêkêr, bêwec, bêmifa

~ xowe ji ber xwe ve, ji xwe ve, ji alî xwe ve

~ xurênî bi exrînî, bi zikê birsî / birçî, bêyî ku tiştek xwaribe

~ xwar li jêr, li xwarê, nizmtir

~ yad bûn li bîra (kesekî) bûn, hatin bîra (kesekî)

~ yad kirdin ji bîr kirin, ji bîra (kesekî) çûn, neman li bîra (kesekî)

~ yek 1) li yek / êk 2) li hev / hevdu / êkûdu

~ yek berbûn berbûn hev, pev çûn, êrişî hev kirin, bera hev bûn / çûn

~ yek berdan berdan hev, bera hev dan, wa kirin ku (du mirov / kom û hwd) êrişî hev bikin

~ yek bûn 1) ji hev bûn (serekaniya wan eynî) 2) ji hev (cuda) bûn, ji hev veqetîn, ji hev sil bûn, ji hev xeyidîn

~ yek çûn şibîn hev, mîna hev xwiya kirin, dirûvê / rengê wan wek hev bûn

~ yek dan 1) li hev dan, li hev xistin, bi hev ketin, li hev qelibîn, deynan êkûdu 2) li hev dan, xistin hev, bi hev re girê dan, zeliqandin

~ yek kirdin 1) li hev kirin, kêrî hev hatin; li hev kirin, pêk hatin, aşt bûn, sulh kirin 2) ji hev (cuda) kirin

~ yek negeyiştin di hev negihiştin, ji hev fam nekirin

~ tirazan ji hev vebûn / veqetîn / cuda bûn, pêkve neman

~ ziman (kesêk)ewe ji zarê / devê (kesekî)

~ ziman kewtin ji ziman ketin, nekarîn bipeyive

-le -ik, -k, -ok (paşbendek e bo biçûkkirina hin peyvan): birale birak, pişîle pisîk, pişîk

–le bn -le

lebarî kêrhatin, biwecbûn, bikêrbûn

leberçav berçav, diyar, xwiya, tişta tê dîtin yan dikare (bi asanî) bê dîtin

leblebî leblebî, nokên qelandî

lebz (e) gotin, qese, peyv, bêje, kelîme

leçer çepel, çirûk, çirîk, tema, nemerd, temah, tema’

leçerî çepelî, çirûkî, çirîkî, temayî, nemerdî, temahî, tema’î

leçik kevînk, dersok, serpoş

legel bn le gel

legen legen, amanek mezin yê avê ye

legij bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol

lefaf birînpêçk, lifaf

lehîm zilqek, lehîm

lek kurdên lek, kurdên bi zaravaya kurdî ya lekî dipeyivin

lekan cûnek pêlavên / solên ser berfê ye

leke lewt, tewz, leke, teqme, pîsatiya li ser tiştekî

lekedar lewitî, tewizî, lekedar

~ bûn lewitîn, tewizîn, herrimîn, pîs bûn

~ kirdin lewitandin, tewizandin, herrimandin, pîs kirin

lekedarî lewitînî, tewizînî, lekedarî, herrimînî

lekî lekî, zaravayek zimanê kurdî

lel kip, kipîn, kipên, dengek nizm / kurt / biçûk: Nawêrê bilê lel Newêre kipênê ji xwe bîne, Newêre ti dengî bike

~ kirdin kipîn, kipên ji xwe anîn

le’l bn lal

lele 1) xulam, evd, xizmetkar: Ey min leley tom!? Ma ez xulamê te me!? 2) hînker, fêrker, perwerdeker

leleyî xulamî, evd, xizmetkarî

lem 1) li vê; li vî 2) ji vê; ji vî

~ cêgaye da li vî cihî, li vê derê, li vir

~ dîwewe ji vî alî / milî / rexî / teniştê ve

~ew ber berî niha, beriya vê gavê

~ew (be) diwa ji niha şûnve, ji noke pêve

~ew la bn lemew (be) diwa

~ew lawe ji bilî vê, ji vê pêve(tir), ji xeynî vê

~ew pêş berî niha, beriya niha

leman li van, li evan

lemanewe ji van, ji evan

lemer ya / yê (kesekî): kerekey lemer to kerê te

lempa lampe, lempe, çira, şewl, gulop, ronahî

lemper asteng, kos lemper, baraj

~ perandin asteng rakirin / nehêlan / nehiştin, rê xweş kirin

lenc, lence lîtik, xwehilavêtin

~ kirdin lîtik li xwe dan, bilind meşîn, xwe hilavêtin

lencîn lîtikîn, lîtik li xwe dan, xwe hilavêtin

le’net lanet, nalet, le’net, ne’let, xezeb, bela

leng 1) leng, kulek, seqet 2) nelihev, nehevseng, neparseng, bêbalans, newekhev

lenger 1) lenger, asinê giran / qurs yê diavêjin binê avê daku keştî / belem ji cihê xwe neçe 2) hevsengî, parsengî, balans, lihevî 3) teşîrêsk, sekinîna yan lidorxwezivirîna li hewa (ya firrindeyan / firrokeyan) 4) wezn, qafiye (ya helbestan) 5) sênî, beleme

lengere hejek, lengere, pendulum, tiştikên dihejin

lengerî bn lenger

lengêze tavîbaran, şirrebaran, barana pirr boş

lengî 1) lengî, kulekî, seqetî 2) nelihevî, newekhevî, bêparsengî, bêbalansî

lengîn lengîn, kulîn, wek lengan / kulekan / seqetan meşîn / bi rê ve çûn

lep lep, paniya destan

~î dest lepê destî

lepalep lepelep, du lep hemberî hev

lepaşecêmaw peymayî, bermayî, mîras, mîrat, kelepûr

lepewrû devûdev, rû-û-rû

~ kewtin devûdev ketin, rû-û-rû ketin

lepî lepî, wek / mîna lepan / lepên destan

lepmal lepmal, malîna / <?xml:namespace prefix = st1 ns = “urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags” /><st1:country-region><st1:place>mali</st1:place></st1:country-region>ştina / paqijkirina bi lepan / lepên destî

~ kirdin bi lepan malîn / maliştin / paqijkirin

leq leq, leqleqok, livlivok, ne şidayî / baş pê ve girêdayî

leqan leqîn, leqleqîn, livlivîn, baş li cihê xwe nesekinîn

leqandin 1) leqandin, leqleqandin, livlivandin, velivandin, vehejandin, ji cihê wê / wî hinekî anîn û birin 2) dalivandin, dahejandin, daçemandin, datewandin, da-anîn, daînan, serê xwe bi mebesta “belê / bila” livandin

leqe pên, pehîn, pêhn, derbeyên bi (t binê) piyên mirovan; zîtik, zîçik, derbeyên bi simên dewaran

~ weşandin pên / pehîn veweşandin / tê werkirin

leqeb paşnav; bernav

leqefirtê bn leqe

leqekut pêqutk, pêkutk, çendîn car li dû hev piyên xwe li erdê dan / kutan / qutan

leqeleq leqleq, leqeleq, bn leq

leqeşêl bn leqe

leqleq leglege, quling, firrindeyek ling- û stulkdirêj e

leqîn bn leqîn

leqûloq leqleqok, livlivok, hejhejok

ler lawaz, qels, zeîf, qaştîk, çermok

~ û lawaz qels û qaştîk, pirr lawaz / zeîf

leran lerizîn, recifîn, ricifîn; qeliqîn, livîn

lerandin lerizandin, recifandin, ricifandin; qeliqandin, livandin

lerandin velerizandin, verecifandin, vericifandin; veqeliqandin, velivandin

leranewe velerizîn, verecifîn, vericifîn; veqeliqîn, velivîn

lere, lereler lerz, recifk; qelik, liv, lebat

lerî lawazî, qelsî, zeîfî, qaştîkî, çermokî

lerînewe bn leranewe

lerok bn lerzok

lerû rastgo, rastbêj, dw. derewker

lerûyî rastgoyî, rastbêjî

lerz lerz, recifk, livîna leşî ji ber sarmayê yan tirsê

lerzan lerizîn, recifîn, leş ji ber sarmayê yan tirsê livîn; vehejîn; velivîn, veqeliqîn;

lerzandin lerizandin, recifandin; vehejandin; velivandin, veqeliqandin

lerze bn lerz

lerzek bn lerz

lerzîn bn lerzan

lerzok lerizok, recifok, ya / yê ku dilerize; vehejok; livlivok, velivok, veqeliqok

leserkerewe berevan, parêzvan, berxwedêr

leserxo 1) liserxwe, kesa/ê bi xwe dikare karûbarên xwe bi rê ve bibe, kesa/ê xwedî şiyan / taqet 2) hêdî, rehet, bêlezûbez

leserxoyî 1) liserxweyî 2) hêdîkayî, bêlezûbezî

leş leş, laş, beden, gewde, kelex

leşî leşî, tişta têkildarî leş

leşkir leşker, leşkir, esker, artêş, ordî, şerrvan, şerrker, ordû

leşkirga leşkergeh, navenda / cihê leşker lê

leşkirgêr leşkergêrr, stratejîsta/ê leşkerî

leşkirgêrî leşkergêrrî, stratejiya leşkerî

leşkirnişîn bn leşkirga

leşqurs leşgiran, keslan, tembel

leşsûk leşsivik, destsivik, zîrek, çalak, aktîv

leşûlar bejnûbal

let, lete qed, parçe, pirt, ker

letger budje, hesaba lêçûn û jêhatinan

letke bn let

letûkut bn letûpet

letûpet qedûped, pirtûmirt, parçe-parçe

lew 1) li wê; li wî 2) ji wê; ji wî

~e be der ji derî wê, li derî wê, ew ne tê de, ji bilî wê, ji xeynî wê

~e be diwa bn lewe diwa

~e bew lawe ji wê wêvetir, ji wê wêdetir

~e diwa piştî wê; ji wê pêve

~e pêş berî wê, beriya wê

~ lawe ji wî alî / milî / rexî / serî ve

~ per di zêdetirîn bilindiyê / spehîtiyê / zîrekiyê û hwd de: lew perî ciwanî da di bilindtirîn pileya bedewiyê de

~ serewe ji wî serî / rexî / alî / milî ve

lewan 1) li wan 2) ji wan

lewane ye dibe ku, belkî, gengaz e ku, mimkin e ku

lewaşe cûnek nanê tenûrê yê dirêjok e

lewaze çartilk, çetelk

lewç, lewçe lewçe, zêdebêj, zêdeaxiv, kesa/ê zêde dipeyive, kesa/ê çi tê ber devî dibêje; rûqayim, bêşerm

lewçelewç lemçelemç, xwarina / cû(ti)na bi dengek bilind ji ber ku dev vekirî dikirrîne / dicû

lewçeyî lewçeyî, zêdebêjî, zêdeaxivî, axivîna / peyivîna / şitexilîna / xeberdana zêde û bêwate; rûqayimî, bêşermî

lewen leven, rûl, qamûş, qamîş, çîq, giyayek dirêj e ku di avê de yan li ber avê şên dibe

lewer mêrg, çîmen, şayir, şêngeh; çerîngeh, çergeh, çêrgeh, çêrîngeh

~ kirdin çerandin, çêrandin, giya pê dan xwarin; çerîn, çêrîn, giya xwarin

leweran çerîn, çêrîn, giya / gîha xwarin, dema heywan giyayê li mêrg û çîmen û çayiran şên dibe dixwin

ber ser kesêkewe ~ ji kîsê kesekî xwarin / jiyan: Hîç îşêk naka; be ser minewe elewerê Ti kar û sen’etî nake; ji kîsê min dixwe / dijî

lewerga çerîngeh, çêrgeh, cihê / meydana çerînê

lewerîn bn leweran

lewê 1) li wir, li wê derê, li wêrê 2) ji wir, ji wê derê, ji wêrê

lewêç mist, kulm, lep (tijî / miştî mistekî / kulmekî / lepekî xwê / şekir û hwd)

lewênderê bn lewê

lewêra di wir re, di wê derê re, ji wêrê re

lewêwe ji wir, ji wê derê, ji wêrê; ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve

lewsawe ji hingê ve, ji vê demê ve, ji wê gavê şûnve

lews lêv (t lêva jêrîn ya şorr / dirêj / stûn), bn lêw

lewsin lêvşorr, lêvşotirrk, kesa/ê lêva wê / wî ya jêrîn zêde dirêj e

lexem 1) mîn, mayin, lexem, elxam (hin alavên teqok in ku tên binaxkirin daku piyê dijminan bikeve ser û biqete) 2) tunel, şkefta herdu aliyan ve vekirî

lexemrexsîw serbixwe, serbest(zarrokên yan firrindeyên êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan nemaye)

lexişteber xapîner, xirrîner, xapînok

lexwanetirs jixwedênetirs, xirab, bêîman, nebawer

lexwanetirsî jixwedênetirsî, xirabî, bêîmanî, nebawerî

lexwatirs jixwedêtirs, rast, durist, biîman, bawer, bawermend, qenc, heq, rêrast

lexwatirsî jixwedêtirsî, îman, bawerî, qencî, rastî, rêrastî, duristî, heqî

leylax bn kiwêstan

leylûk bn colan, colane

lez lez, bizav, lezûbez, lezûbizav, zûkahî, pîtî, ecele

lezgêr lezgîn, bilez, bibizav, bilezûbizav, bilezûbez, pît

lezgêrî lezgînî, bizav, lezûbez, lezûbizav, pîtî

lezandin lezandin, bizivandin, lez lê kirin

lezet çêj, tam, lezet

lezîn lezîn, bizivîn, lez kirin, ecele kirin, lezûbez kirin, lezûbizav kirin, pîtîn

lezjimêr bn lezpîw

lezpîw lezpîvk, alava leza / bizava meşîna tiştekî dipîve

lê 1) lê, li wê / wî / wan 2) jê, ji wê / wî / wan

~ bêzran jê kerrixîn, jê betilîn, pê ve kerrixîn / betilîn / westîn, pê ve mehû bûn, êdî nexwestin, êdî bala / dêna (kesekî) nekişandin

~ bûnewe 1) jê vebûn, jê veqetîn, jê filitîn 2) bela xwe jê vekirin, hêlan, rê danê 3) jê çêbûn, jê peyda bûn, jê berpê bûn

~ bûrdin lê borîn, lê negirtin, efû kirin, bexşandin

~ çuwandin şibandin (hev / tiştekî), kirin mîna / wek hev / tiştekî, wek hev / tiştekî lê kirin; pişaftin, bişaftin, helandin, asîmîlandin, asîmîle kirin

~ çûn şibîn (tiştekî), pê ve çûn, wek / mîna / nola / fena / şibî tiştekî bûn yan xwiya kirin: ‘Elî zor le Osman eçê Elî pirr dişibe Osman, Elî gelek wek Osmanî ye, Elî gelek mîna Osmên dixwiye

~ çûnewe jê qut bûn, êdî nekirin: Mirîşkekeman le hêlke çûtewe Mirîşka me êdî hêkan nake

~ dan 1) lê dan, lê xistin, pê dadan, deynan (tiştekî / kesekî), qutan, kutan; (amûrek muzîkê) lê dan / jenîn / jenandin / jendin / qutan 2) (bîra avê / kend) kolan 3) (şitil / fîdan) çandin / çikilandin / kirin di axê re

~ daşkandin jê daxistin, jê kêm kirin, jê kuştin (t bihayê / nirxê malî)

~ diran hatin lê dan

~ diwan suhbet kirin, axivîn, axiftin, peyivîn, şitexilîn, xeber dan, qese kirin

~ firê dan jê avêtin, jê kêm kirin

~ geran jê gerrîn, hêlan, hiştin, hêliştin, bela xwe jê vekirin, bi tenê hêlan; jê hêlan, nehêlan têkil / tevlî bibe

~ girtin lê girtin, rê nedanê; pê girtin: Heşîş pêy girtûwe Heşîş pê girtiye, Dîtiye ku heşîş pê heye û (lew) girtiye

~ goran lê şaş kirin, li hev şaş kirin, xirrîn, xirrihan, xapîn, hatin xirrandin / xapandin, tiştek li ber kesekî xelet bûn

~ gorîn lê şaş kirin, xirrandin, xapandin, li ber kesekî xelet kirin

~ hatin 1) lê hatin, lê qewimîn, bi serî hatin: Çî le konesaetekt hat? Çi li saeta te ya kevn hat? Ka saeta te ya kevn? 2) lê hatin, kêr hatin, bo baş bûn: Cilûbergekanî niwêy zor dên Cilên wî yên nû pirr lê tên, Cilên wî yên nû bo wî xweşik dixwiyin

~ helbirîn rakirin, bilind kirin, hildan

~ hele bûn (tiştek) li ber kesekî hinda / wenda / berze bûn, lê şaş bûn, rêya xwe şaş kirin

~ helkewtin bi ser hilbûn, ew tişt / cih dîtin yê ku lê digerre

~ helsan lê rabûn, dijî (kesekî / tiştekî) rabûn / derketin / li ber xwe dan, tiştek qebûn nekirin

~ kela bûn xwe jê varê kirin, xwe jê avarê kirin, xwe jê dan alî, hevza xwe jê kirin, xwe jê parastin

~ kirdinewe jê kirin, piçandin, çinîn (gul, fêkî ji daran, keske / sebze ji nav bûstan); jê vekirin, pê ve nehêlan / nehiştin; devê xwe lê vekirin, bi gotin êrişî kesekî kirin

~ kolînewe vekolîn, lê kolîn, lêkolîn li ser tiştekî kirin, azmûn lê kirin, seh kirin

~ la birdin jê birin, jê kêm kirin, jê veqetandin, jê vekirin

~ mare kirdin lê mar kirin, lê mehr kirin, jinek / keçek dan kurrekî / zelamekî

~ mor bûnewe eniya xwe lê şidandin, cênîkên xwe lê şidandin (ji ber ku jê qehirî / enirrî ye)

~ nan (xwarin) danîn ser agirî; (bar) li (dewarekî) kirin; bi bernavî bangî / gazî / dey li kesekî kirin (wek “Heme / Mem / Miho” li şûna “Mihemed”)

~ negirtin lê negirtin, rê danê; lê negirtin, lê borîn, efû kirin, bexşandin

~ pir bûn jê têr / tijî bûn, pê ve / jê kerrixîn

~ qewman lê qewimîn, (bela / qeza / miqeder) bi serî hatin, tûşî (t belayekê) hatin

~ rawestan lê sekinîn, lê rawestîn, li cihekî bênvedan; li ser (babetekî / mijarekê) rawestîn / sekinîn, pûte bi (mijarekê) dan, giringî dan babetekî, li ser babetekî nivîsîn / peyivîn / vekolîn

~ têk çûnewe şexitîn, tevlihev bûn, serûbin bûn, gêj bûn

~ tûjînewe vekolîn, lê kolîn, lê vetûjîn, seh kirin, axulme kirin, teftiş kirin

~ we jê, ji wê / wî / wan; jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve

~ wergeranewe lê vegerrandin, bersiva (kesekî) dan (t dema du kes bi hev re stiranan dibêjin ku yek dibêje û yê din lê vedigerrîne)

~ westan bn lê rawestan

~ westanewe li ber / hember (tiştekî / kesekî) rawestîn / sekinînin, li ber xwe dan, xwe ragirtin, dijî kesekî rabûn, berevanî ji xwe kirin

~ weşanewe jê hatin, pê çêbûn, karîn, şiyan, kêr hatin

~ wurd bûnewe lê hûr bûn, bi hûrî / sexbêrî / kûrûdûr / dûvûdirêj seh kirin tiştekî daku wê baş fam bike, vekolîn, lê kolîn, tûjîn, tûjandin

~ xefetan xem jê xwarin, (tiştek li / bo kesekî) bûn xem / kul / mereq / derd / kovan

~ xoş bûn lê borîn, lê negirtin, bexşandin, efû kirin, lê hatin rehmê

~ xurîn ajotin, tirimpêl meşandin / anîn û birin

–lê– (rayê lêkera ‘gutin / wutin‘) -bêj- (ji ‘gotin’): Min delêm Ez dibêjim

lêbûrde lêbor, lênegir, bexşîner, bexşende, rehman, rehîm, efûker

lêbûrdin lêborîn, lênegirtin, efû, bexşandin

lêbûrdû lêborî, lênegirtî, efûkirî, bexşandî

lêçû eynî, heman, şibî

lêçûnêtî bn lêçûnî

lêçûnî hevrengî, şibînî, şibîtî, wekhevî, mînahevî, mînayî, nolayî, fenayî, wekîtî, eynîtî

lêder lêder, kesa/ê (t amûrek muzîkê wek sazê / kemanê / deholê) lê dide

lêdû raveker, şiroveker

lêfe lêf, lihêf, lihêfk, nivînek (stûr) e mirov bo xweparastina ji sarmayê bi xwe dadide dema dinive / radize / radikeve

lêhatû kêrhatî, lêhatî, bikêr

lêj xwehr, xwar, xwêl, nerêk, nerast, çemiyayî, tewiyayî; (rêya) zivirrok, çepûçûrr, xwarovîç, xwehrovîç

lêjaw herrik, ava bilez diherrike / dimeşe

lêjayî bn lêjî

lêje bn lêj

lêjî xwehrî, xwarî, xwêlî, xwehrayî, xwehrahî, nerêkî, nerastî; zivirrokî, çepûçûrrî, xwarovîçî, xwehrovîçî

lêk 1) lêk, li hev(du), lev(du), li êk(û)du, li yek(û)du 2) jêk, ji hev, jev, ji yek(û)du, ji êk(û)du

~ biran / bûnewe jêk / ji hev veqetîn, jêk / ji hev vebûn, jêk / ji hev cuda bûn, jêk dûr ketin, jêk qut bûn

~ berbûnewe pev çûn, berbûn êk(û)du

~ berdan berdan hev / êk(û)du, bera hev dan, li hev xurrandin

~ ciya kirdinewe jêk cuda kirin, ji hev cuda kirin, ji hev qut kirin; (dema du yan çend kes pev çûne) jêk vekirin, ji hev vekirin

~ dan lêk dan, (parçeyên / pirtên tiştekî) xistin hev

~ kirdinewe ji hev kirin, ji hev cuda kirin, lêkve kirin

~ nan (çav) miçandin, neqandin, danîn ser hev, girtin; (devê xwe) girtin, dan êk, lêvên xwe danîn ser hev

~ rewînewe jêk sist bûn, ji hev sist bûn, ji hev vebûn

lêkdiraw, lêkdirawe lêkdayî, berhevkirî; (di rêzimanê de) hevedudanî

lêkolînewe vekolîn, lêkolîn, azmayîş, azmûn, sehkirin

lêl şêlî, şêlû, nezelal; tîr; mijî, bimij, bi mij û moran; ewrîn, şêliya çavan

lêlaw şêlav, ava şêlî / şêlû

lêlayî ewrik, ewrikê / şêlatiya ser çavan, kêmasiya nezelaldîtinê ya çavan

~ dahatin ewrik / şêlatî ketin ser çavan, êdî bi çavên xwe baş nedîtin; biwêj: Lêlayîm dabêt boy! Nemînim bû wî! Ez qurbanî wî bim!

lêle tarîgewrik, xumamî, dema spêdeyan yan êvaran ku dinya ne tarî û ne jî ronahî ye

lêlî şêlîtî, nezelalî, mijûmoranî, nexwiyayî

lêm li min; ji min

lêman li me; ji me

lêpirsraw bn berpirsiyar

lêqewmaw lêqewimî, lêqewimiyayî, biserîhatî, gorî, qurban(ê belayekê / erdhejînekê / şerrekî û hwd)

lêr dehl, dehlûdirr, daristan, cihê dar lê şên dibin (t yên pirr dar / devî / terraş di nav hev re ne yan li nêzî hev in)

lêrane bn lêre

lêrewar dehlistan, dehlûdirr, daristana asê / borr / boş

lêre vir, vê derê, vira, vêrê, vê dirê, vî cihî; li vir, li vê derê, li vêrê, li vê dirê, li vî cihî; ji vir, ji vê derê, ji vira, ji vêrê, ji vê dirê, ji vî cihî

~ be diwawe ji vir pêve, ji vê derê pêve, ji vî cihî pêve; ji niha pêve, ji noke şûnve

lêreş vir jî, vê derê jî; li vir jî, li vê derê jî; ji vir jî, ji vê derê jî

lêsan, lêsanewe alîstin, alastin, zimanê xwe li ser gerrandin, zimanê xwe pê ve anîn û birin

lêse moçik, kefçî

lêsîn, lêsînewe bn lêsan, lêsanewe

lêş ava bilez diherrike; zêde, bêqam, pirr, mişe

lêşaw bn lêş

lêt li te; ji te

lêtan li we; ji we

lêw lêv (dev û lêv)

lêwan tirar, kas, amanek avvexwarinê ye

lêwar serlêv, lêv, rex, kinar, qerax, lêwar

lêwawlêw bi-lêvan-re, ta berlêvan dagirtî, mişt, tijî, tije, dagirtî, ta berlêvan dagirtî / tijî / mişt, wisan tije ku ger piçek din lê bêt zêdekirin dê birije

lêwe I jê, ji wê / wî / wan; jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve

lêwe II ta, pejî, êş, jan

lêwedar tawî, pejîdar, kesa/ê ta digire

lêwrêj lêvrêj, zêde, ya zêde ku di ser lêvan / berlêvan re dirije

lêxur ajo, ajovan, kesa/ê tiştekî diajo

lêy li wê / wî; ji wê/wî

lêyan li wan; ji wan

lêzan jêzan, amator, kesa/ê hinekî ji tiştekî dizane lê di wî warî de ne pispor / zana ye

lêzg bênvedangeha firrindeyan / teyrikan

lêzge benê / zincîra morîkan

lêzm, lêzme lehî, avrabûn; tavî, şirrebaran, baran boş / pirr

liç lêv (t ya jêrîn)

liçestûr lêvstûr

liçin bn liçestûr

liçûlêw devûlêv

lifke I lîfik, parçeyek pateyê girr e bo pêşûştina amanan

lifke II navê giyayekî ye

lik liq, pirt, pişk, parçe, par, beş

likan [-likê-] zeliqîn, man pêve, ketin pêve, pêve bûn

likandin zeliqandin, pêve kirin, xistin pêve

likawe pêvek, servek, tişta neserekî ya li gel ya serekî

likênraw pêvekirî, zeliqandî

lim xîz, qûm, ax

limîn xîzîn, qûmîn, axî, tişta/ê ji xîzî / qûmî

limoz poz, difin, kepî, bêvil (t ya heywanan)

ling 1) ling, pî, pê, laq; derling, deling, delîng 2) lib, kit, tek, heb

lingelerê lerz, recifîn

lip bn liq

liq liq, çeq, çeqil, çiq, çiqil, şax, gulî, aj, ajik, çuqlî

lirf: ~ lê dan daqurandin, da’ûrandin, bi lez (bê cûn / cûtin) xwarin

lirfelirf birre-birr, dengê bayê bihêz

listin, listinewe [-lês-] alîstin, zimanê xwe pê ve anîn û birin

liwan lê hatin, kêr hatin

liwandin lê anîn / înan, kêr anîn / înan

liwar bn lat û liwar

liwaw lêhatî, kêrhatî; aşt

lixaw lixav

liyan cûnek pêlavên / solên ser berfê ye

lîçal rîçal, reçel, lîçal

lîjne 1) lijne, licne, deste, kom, komîte 2) (lîjnedar) koma darên / êzingên / terrikên / tirrikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin

~ kirdin kom kirin, berhev kirin, danîn ser hev

lîjnedar koma darên / êzingên / terrikên / tirrikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin

lîk gilîz, gilêz, şorrik, kefşil, ava bi devûlêvên mirovan de dê xwarê

lîkin gilîzok, gilîzo, kesa/ê gilîz / şorrik / kefşîl bi devûlêvan ve tê xwarê

lîme parçe, ker, qed, pirt

lîmo lîmon, leymon, fêkiyek tirş e

lîmonî enirrî, esebî, înato, qehrokî

lîmoyî lîmonî, ji rengê lîmonê, mîna rengê lîmonê

lînc çirrîk, kesa/ê yan tişta bi asanî ji mirovî venabe yan bela xwe ji mirovî venake

~ û fînç çirrîk, kesa/ê yan tişta wek benîştî ji mirovî venabe

lîncî çirrîkî, bn lînc

lîndû bn hewîrtiş

lîp 1) gav, pêngav (t yên dirêj) 2) (benê / bizîngê / têla / werîsê pirr / gelek) dirêj 2) lep, kulm, hind / ewqas xwarin ya ku mirov bi carekê diavêje devê xwe

~ lê dan lep lê dan, bi lepan ketin ser, bi destan bi coşek / hezek mezin pirr xwarin

lîpawlîp bn lêwawlêw

lîq lîç, nermok, nermovîç, nerm (t fêkiyên / keskeyên / sebzeyên pirr gihiştî)

lîqin bn lîq

lîr lîr, pirzik, kulik

lîs I lîs, venîştek, cihê bênvedana / nivistina firrindeyan (t dîk û mirîş<st1:State><st1:place>kan</st1:place></st1:State>)

lîs II gopal, çogan, baston, darikê mirov xwe dispêriyê daku bêyî ketin bikare bi rê ve biçe

lîs III (lîsî çalçaloke) tevnê tevnpîrkê

lîsk bn tîşk

lîste lîste, rêzname, nameya / kaxeza / perrê navê tiştan / kesan lê hatine rêzkirin / nivîsîn

lîtaw lîçav, lîça avê, gerrika ava biherrî / biteqn / biçamûr tê de

lîte bn lîtaw

lîwa (e) 1) parêzgeh, wîlayet 2) lîwa, tûgay (yekîneyek leşkerî ye)

lîxin şêlî, şêlû, (ava) nezelal

lo bn bo

lobiya bn lobya

lobya navê giyayekî ye

lok ben, bizîng, werîs

loke pembû

lokkiraw girêdayî, benkirî, bizîngdayî, werîskirî

lole zz bn role

loleke bn lole

lolo cûnek stiranan e

<st1:City><st1:place>lome</st1:place></st1:City> <st1:City><st1:place>lome</st1:place></st1:City>, gazin, gilî

lone ta, lone: dezûy dûlone deziyê duta

long kevînk, dersok, serpoş; desmal; xawlî

loq I gav, pêngav (t dema mirov xwe diavêje)

loq II leqleqok, hejok, lerizok, recifok

loqandin (xwe) hilavêtin, bi çargavkî meşîn

loqe çargavkî

~ kirdin / hawîştin çargavkî kirin, bi çargavkî meşîn

lor rewş, kawdan, hal, barûdox

lore cûnek stiranan e

lorî lorî, tir, kamyonên dirêj

lort (< ing. lord) pirr zengîn / dewlemend / halxweş

lote tiriyê merriçî / rizî

lotiyêtî lotiyetî, lotîtî, hunera mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen; qeşmerî

lotî lotî, mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen; qeşmer

lotrewan tirredîn, peledîn, delodîn, bêteşe, pêkenok, qerfok, hepletiraş

lotrewanî tirredîn, peledînî, delodînî, bêteşeyî, pêkenokî, qerfokî, hepletiraşî

loxan şahî, festîval, gala

lozender gir, bejndirêj, zexm, girs

lur lor, nijada / gelê lor, kurdên bi zaravaya lorî dipeyivin

lurî lorî, zaravaya lorî ya zimanê kurdî

Luristan Loristan, herêma / welatê loran

luwan bn liwan

luwandin bn liwandin

luwar bn liwar

luwaw bn liwaw

lû bîrov, pirzik, cihê werimî / perçî yê leşî

lûde gidîş, koma giyayê dirûyî û li ser hev civandî

lûl lol, balol, badok, badbadok; (pirça / porrê) xelek, qij, qijavij, nehilû

~ dan badan, kirin lol / balol / badok

lûlaq ling, çok, lûlaq

lûle lûlî, sîlînder

lûlêne cûnek cerran / cerrikan yê lûlîdirêj e

lûleyî lûlîkî, wek lûliyê

lûlk bilûl, bilûr, fîq (alavek muzîkê ye)

lûlkiraw badayî, badok, lolkirî

lûrandin lûrîn, zûrîn (dengê guran / ba)

lûre, lûrelûr lûrelûr, zûrezûr (dengê guran / ba)

lûs hilû, hilis, nerm, rêk

~ û pûs hilû (t gep û alek piştî tiraşîna rihan)

lûske kose, bêrih, kesên rih lê nehatine

lûsûpûs hûtûhilû, hût û hilû (t gep û alek dema nû hatine tiraşîn)

lûşîn bn hellûşîn

lûşkandin kinkinîn, bi dengek nizm girîn

lûşke, lûşkelûşk kinkin, giriyê bi dengek nizm

lût I poz, difin, kepî, bêvil

~ çûzanewe xeyidîn, sil bûn

~ pijan xwîn ji pozê / difinê / kepiyê / bêvilê hatin

~ sirîn (poz / difin / kepî / bêvil) kif kirin

~ ş<st1:State><st1:place>kan</st1:place></st1:State> poz şkestin; ketin şermê

lût II rût, hût, rûs, xwas

lûtberz pozbilind, kesa/ê xwe pirr mezin dihesibîne

lûtberzî pozbilindî

lûte (peyvek neşirîn e bo kesên poz-/ difinmezin) pozo; pozê: Heme-lûte Memê pozo; Eyşe-lûte Eyşê pozê

lûtela biyanbûyî, xerîbbûyî, jêdûrketî

lûtewane xizêm, difinark, pirtika zêrrîn ya li şûna guhan (guhark) dixin poza / difina xwe

lûtfiş pozfiş, difinfiş, pozkunikmezin, kesa/ê kunikên poza / difina / kepiya / bêvila wê / wî mezin in

lûtke gupik, gupîtk, lûtke, cihê / beşa herî bilind

lûtqulinge difinşalok, pozxwehr, kesa/ê kepiya wê / wî çemiyayî / tewiyayî ye

lûtzil pozmezin, difinmezin

lûzew rêjen, herrik, av, çem, rûbar